Over groene daken

Groene daken of vegetatiedaken zijn platte of hellende daken met begroeiing. Een meer formele benaming is "begroeid dak" of "dakbegroeiing", waarbij vervolgens onderscheid gemaakt kan worden tussen "intensief" en "extensief" begroeide daken.De begroeiing kan bestaan uit vetplanten zoals vetkruid (sedum), kruiden, mos en/of gras (extensieve begroeiing). Ook struiken en bomen zijn bij bepaalde constructies mogelijk (intensieve begroeiing).

Met planten of vetkruid op je huis of schuur help je wateroverlast in je dorp of stad te beperken. Bovendien draagt meer groen in je buurt bij aan een gezonde, prettige leefomgeving. Let wel op: niet elk dak is geschikt. Soms kun je subsidie krijgen voor een groen dak.

Foto: voorbeeld extensief groendak (copyright EcoHuis / Stad Antwerpen)

Groene daken bieden voordelen op het gebied van duurzaamheid, milieu en belevingswaarde. De aanschafkosten zijn hoger dan een normaal dak, maar daar staat tegenover dat de dakbedekking langer meegaat dan bij een traditioneel dak en daarna gerecycled kan worden. De voordelen zijn het grootst bij een 'zwaar' dak, zoals een grasdak met dikke substraatlaag of bij een daktuin.

Een aantal gemeenten en waterschappen geeft subsidie aan burgers die een sedumdak (met vetkruid) of daktuin willen aanleggen. Dat heeft alles te maken met de toenemende wateroverlast waarmee Nederland te maken heeft, onder invloed van klimaatverandering. Riolen kunnen de aanhoudende hoosbuien niet altijd aan.Groene daken helpen dat hemelwater op te vangen: de substraatlaag en de plantenwortels houden het water vast en geven het langzaam weer af. Hoe meer neerslag opgevangen wordt door tuinen, parken én groene daken, hoe minder riolen overbelast zullen raken.

Een groen dak kent een standaard opbouw, uitgedrukt in functionele lagen:

• een 2-laags waterdichte en wortelbestendige dakbedekking;
  
• beschermlaag tegen mechanische beschadigingen van de dakbedekking;
  
• drainagelaag van bijvoorbeeld kunststof of mineralen;
  
• filterlaag;
  
• substraatlaag (groeimedium);
  
• vegetatielaag.
  

Het toepassen van begroeiingen op daken en andere bouwdelen werd in de oudheid regelmatig toegepast. Klassieke bouwmethoden zoals men aantrof bij de plaggenhutten zijn hier een goed voorbeeld van. Een ander welbekend voorbeeld zijn de mythische Hangende tuinen van Babylon.In het laatste decennium van de vorige eeuw zijn de moderne versies van dergelijke daken sterk in opkomst geraakt. Sinds die tijd is in Nederland naar schatting zo'n 10 miljoen vierkante meter dak bedekt met begroeiingen. De techniek die hiervoor gebruikt wordt is niet meer te vergelijken met de werkwijzen uit het verleden. Grasplaggen en boomschors hebben plaats gemaakt voor duurzamere, moderne materialen. Hierdoor kunnen begroeiingen relatief licht in gewicht uitgevoerd worden, beginnend bij zo'n 40 kg/m² (waterverzadigd gewicht).

Foto: voorbeeld intensief, beloopbaar groendak (copyright: LevenOpDaken)

Inmiddels zijn er diverse richtlijnen en handboeken uitgebracht door erkende instellingen, die aanwijzingen geven over de te gebruiken materialen (voor zowel dakbedekking als dakbegroeiing), ontwerprichtlijnen inclusief bouwkundige detailleringen en praktijkrichtlijnen voor correcte verwerking op het dak. Ook voor aanpalende vakgebieden, zoals dakbestratingen, zijn dergelijke richtlijnen opgesteld. Medio 2012 is de NEN-normcommissie ‘Begroeide Daken’ in het leven geroepen. De commissie heeft als doel een norm te ontwikkelen voor prestatie-eisen, functionele eisen en toetsingsmethoden van bouwwerkbegroeiing, te beginnen bij begroeide daken. Naar verwachting zal de norm in 2016 gereed zijn.